Dinsdagavond 9 mei. Op de agenda van de gemeenteraad staat de discussie gepland over de wijze waarop de Intensieve veehouderij (IV) opgenomen kan worden in het Bestemmingsplan Buitengebied, dat de gemeenteraad aan het einde van dit jaar gaat vaststellen. Nadat maar liefst zes insprekers hun mening hebben gegeven zijn de gemeenteraadsleden aan de beurt. Zij reageren op de voorstellen van het College van B&W. En net als de discussie gaat losbarsten steekt de voorzitter van de gemeenteraad – burgemeester Van Rooy - een spaak in het wiel. Er is te weinig tijd en dus wordt de discussie afgebroken. Een motie, ingediend door D66 en SP, wordt nog wel – kort – behandeld en door de meerderheid afgewezen…

Opiniërend raadsvoorstel
De gemeente Horst aan de Maas is tot stand gekomen door een fusie van een drietal gemeenten (Sevenum, Meerlo en Horst aan de Maas), die ieder een apart bestemmingsplan Buitengebied kenden. Alle plannen waren toe aan herziening (verplicht na 10 jaar) en daarom is besloten die plannen in elkaar te schuiven en nieuwe inzichten toe te voegen. Aan het einde van dit jaar moet het nieuwe Bestemmingsplan Buitengebied vastgesteld worden. Besloten is de besluitvorming voor de totstandkoming van het plan op te delen in stukken (‘thema’s’), waaronder het thema Intensieve Veehouderij.  Rondom dat thema zijn een aantal bijeenkomsten georganiseerd door de gemeenteraad, waarbij ook burgers, verenigd in actiegroepen en boeren(organisaties) betrokken worden. Voor de burgers is met name van belang dat er iets gedaan wordt tegen de negatieve gezondheidseffecten van de IV, zoals de uitstoot van onder andere fijnstof en ammoniak, de stank, de kans op besmetting met MRSA (antibioticaresistente bacteriën), enzovoorts. De bijeenkomst van de gemeenteraad met boeren en burgers over de gezondheidseffecten is pas ingepland in het najaar. Aan de hand van een opiniërend raadsvoorstel zou de discussie in de gemeenteraad gevoerd kunnen worden. Belangrijkste kenmerk van het voorliggende voorstel van het College van B&W (CDA, Essentie en PvdA): alles blijft vrijwel bij het oude (zie bijlage)!

Insprekers
Voorafgaande aan de behandeling van het agendapunt over het thema IV kregen zes belangengroepen de mogelijkheid in te spreken. Dat moest wel kort, benadrukte Van Rooij, de voorzitter van de raad. Alles bij elkaar – zo stelden de regels – mocht maximaal 20 minuten “ingesproken” worden. Voor Peter Strijbosch (Werkgroep Behoud Woonomgeving De Paes), Thea Lemmens (Werkgroep Kleefsedijk), André Vollenberg (vereniging Behoud de Parel), Paul Geurts (SP-werkgroep Land- en Tuinbouw Noord-Limburg), Teus Hagen (Behoud de Parel) en Elly Michiels (LLTB) betekende dat “knijpen” in hun toespraak (hier kunt u de opnames van de gemeenteraadsvergadering bekijken – de insprekers beginnen na ongeveer 19 minuten).

Peter Strijbosch gaf aan de verwachting te hebben gehad dat de gezondheidseffecten meegenomen zouden worden in het voorstel van het college. Dat is dus niet het geval. Vervolgens wees hij op de negatieve effecten van stank en fijnstof op de gezondheid van omwonenden van Ashorst, het bedrijf dat met haar mestverwerkingsinstallatie veel overlast veroorzaakt. Hij wijst er op dat niet alleen “schaalvergroting\” innovatie stimuleert, maar dat dit even zeer geldt voor schaalverkleining. Hij wijst er op dat er nauwelijks sprake is van handhaving en boeren handelen vaker illegaal. Strijbosch dringt er op aan dat de discussie over gezondheidseffecten naar voren wordt gehaald.

In een ingezonden artikel aan Hallo komt Peter Strijbosch nog eens terug op de raadsvergadering van 9 mei. U kunt diens verhaal hier lezen.

Thea Lemmens ging in op de situatie aan de Kleefse Dijk, waar een agrariër plannen heeft voor de uitbouw van een megastal. Hoewel de gemeente Horst aan de Maas steeds gezegd heeft dat geen medewerking te verlenen aan de plannen van het bedrijf Klevar, lijkt het College van B&W nu alsnog de poort wijd open te zetten voor de megastal. In haar betoog wijst ze er op dat ze bang is dat gezondheidseffecten te weinig mee genomen worden in het Bestemmingsplan Buitengebied nauwelijks aandacht krijgt. Ze vraagt de gemeenteraad of de gezondheid van de bewoners aan de Kleefse Dijk niet mee tellen. Ze vraagt of de raad zich zou willen houden aan de eerder ingenomen standpunt dat Klevar niet zou kunnen uitbreiden aan de Kleefse Dijk. Daarbij verwijzend naar eerdere uitspraken in de raad en van leden van het college van B&W. Zij bepleit dat “groen” binnen het bouwblok gerealiseerd moeten worden (en niet, zoals het college voorstaat, buiten het bouwblok, zodat binnen het bouwblok meer ruimte is voor de stallen) en dat er geen etagebouw plaats vindt (zodat de varkens in meerdere lagen gehouden kunnen worden). Het argument van B&W dat ze de uitbreiding van Klevar niet tegen gehouden zou worden, wordt door juridisch adviseurs van de werkgroep tegengesproken. Ze sluit af met de ervaringen van de werkgroep met de “dialoog” met Haenen, de ondernemer van Klevar. “Puur een formaliteit”, zo constateerde Thea Lemmens (zie ook het artikel op deze site over deze dialoog).

Het stokje werd vervolgens overgenomen door André Vollenberg. Hij gaat in op de situatie van de landbouw in het algemeen (verdwijnen van champignonsector, grootschaligheid en het aanstaande failliet van de Intensieve veehouderij. Hij pleit voor een afname van het aantal dieren naar 70% van het huidige aantal (zie diens bijdrage in de bijlage). Ten faveure van een leefbare omgeving. Teus Hagen – aan het woord na Paul Geurts – vult het verhaal van Behoud de Parel aan met de belevenissen van een bezoek aan Houbensteyn in IJsselstein, waar hij gemeten heeft, hoeveel fijnstof er uitgestoten wordt (zie voor diens verhaal de diapresentatie in de bijlage en het artikel op deze website).

Paul Geurts uit kritiek op de houding van het gemeentebestuur onder aanvoering van het CDA, dat vooral gericht is op de belangen van grotere ondernemers en de belangen van burgers, bijvoorbeeld ten aanzien van de negatieve gezondheidseffecten, worden genegeerd, vervolgens gebagatelliseerd en als dat niet helpt wordt beargumenteerd dat er zoveel economische belangen gepaard gaan met de agrarische sector. Hij doet een dringend beroep op de gemeenteraad rekening te houden met de gerechtvaardigde zorgen van de burgers, ten faveure van een door het gemeentebestuur gepropageerde “gezondste gemeente van Horst aan de Maas” (zie diens bijdrage in de bijlage).

Elly Michiels sluit de rij van insprekers. Zij waarschuwt dat een nieuw Bestemmingsplan Buitengebied geen slot moet gooien op de  ontwikkeling van de Intensieve Veehouderij. Het voorstel van het college van B&W sluit daar op aan en verdient haar instemming. Zij vraagt zich af waarom de sector nog in innovatie zou investeren, als er een stop op de groei van de sector gezet wordt en vraagt de raad dan ook daar niet voor te kiezen. Zij vraagt de aanwezigen voorbij te gaan aan de emotie en met een zakelijke blik de ontwikkelingen te beschouwen.

Discussie in de raad
Essentie spijt het spits af in de discussie over het voorstel van B&W. Hij wijst op het slechte imago van de IV-sector, als gevolg van slechte communicatie en slechte voorbeelden. De fractie stelt dat het nieuwe Bestemmingsplan Buitengebied als uitgangspunt moet nemen dat er niet meer uitstoot plaats moet vinden, Het plafond is volgens Essentie bereikt.  Daarbij kunnen beperkingen in de omvang van bouwblokken helpen, evenals een maximale hoogte van het bedrijf (bijvoorbeeld 14 m), om die uitstoot niet meer toe te laten nemen. Daarnaast kan gebruik gemaakt worden van beleidsinstrumenten, zoals die in Brabant ontwikkeld zijn (saldering en de maatlat “Zorgvuldigheidsscore-systeem”).

Aansluitend pleit de PvdA voor een ambitieuzer bestemmingsplan. Die verwijst naar de omgevingswet, die er aan zit te komen en waarop volgens de PvdA-fractie geanticipeerd moet worden. Hij stelt dat het CDA blind is voor de wetenschappelijke gegevens, die naar voren gekomen zijn in de onderzoeken naar de gezondheidseffecten van de IV. Ook hij pleit voor het vaststellen van een bovengrens aan de IV-sector.

Na de woordvoerders van de coalitiefracties komt oppositiepartij D66 aan het woord. Zij wijzen op de onrust van burgers met betrekking tot de IV, zoals ook blijkt uit de verhalen van de insprekers. Ook D66 wenst meer te anticiperen op de aanstaande omgevingswet, die ook aspecten met betrekking tot gezondheidsaspecten geïntegreerd worden. Het college heeft daar volgens D66 te weinig oog voor. Zij bepleiten een tijdelijke “pas op de plaats” voor de ontwikkelingen in het buitengebied totdat een nieuw deugdelijk bestemmingsplan is opgesteld en vastgesteld. Daartoe kondigt hij een motie aan, die samen met de SP wordt ingediend.

De SP sluit aan op het verhaal van D66 en geeft aan dat de fractie geschrokken is van het ontbreken van maatregelen om de volksgezondheid te beschermen. Als we de ontwikkelingen in de sector alleen aan de markt over laten, worden de problemen voor de burgers niet opgelost. De SP pleit voor een duurzaam beleid (gebaseerd op “People, Planet, Profit"). De SP stelt voor een afstand van 1 km aan te houden tussen bedrijven onderling en bedrijven en woonkernen. Een uitbreiding boven de 1,5 ha moet niet meer mogelijk zijn, “groen” rondom het bedrijf moet binnen die 1,5 ha vallen, Landbouwontwikkelingsgebieden (LOG) dienen gewoon onderdeel uit te maken van het bestemmingsplan Buitengebied en nieuwe huisvesting kan alleen plaats vinden indien elders het aantal dieren afneemt. Ook de SP pleit – net als Essentie - voor het toepassen van Brabantse instrumenten als de Zorgvuldigheidsscore. Tenslotte sluit hij zijn betoog af met het voorlezen van de motie van de SP en D66 (zie bijlage).

Het CDA zegt het voorstel van het college te omarmen en beperkt zich vervolgens tot het zich afzetten van de standpunten van de andere fracties in de gemeenteraad. Wat niet wegneemt dat ookhet CDA bepleit dat gezondheidsaspecten aandacht krijgen in het bestemmingsplan .Maar voor hen is minstens even belangrijk dat de sector ook werkgelegenheid biedt en dat moet men zich goed realiseren, stelt de fractie… Die reageert ook meteen op de motie van D66 en SP. Een stop op ontwikkelingen in het buitengebied (PS: het CDA negeert het feit dat een “tijdelijke” stop bepleit is in de motie) zou werkgelegenheid bij toeleverende bedrijven als Hotraco en Christiaens in gevaar brengen.

Ook de andere coalitiefracties Essentie en PvdA wijzen – in latere instantie – de motie af. Ook zij benadrukken dat een “stop” op ontwikkelingen nadelige effecten zou hebben (en ook zij doen het voorkomen alsof de motie voorstelt een langdurige stop door te voeren, terwijl slechts een korte periode bepleit wordt totdat een deugdelijk bestemmingsplan is vastgesteld)!

Tijdnood
Omdat de gemeenteraad een volle agenda heeft en in tijdnood dreigt te komen, kapt de voorzitter van de gemeenteraad de discussie af. Afgesproken wordt dat alle elementen die door de verschillende partijen naar voren is gebracht, op een rijtje worden gezet. Vervolgens wordt de kwestie opnieuw geagendeerd en de discussie voortgezet.