Breedspectrum-β-lactamaseproducerende bacteriën (ESBL’s), die frequent voorkomen bij braadkippen, kunnen hun resistentie overdragen op bacteriën van mensen. Dit blijkt uit het doctoraatsonderzoek van Annemieke Smet aan de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Gent "Overdracht van resistentie van dier op mens". Het doctoraatsonderzoek toonde aan dat gemiddeld 60% van de dieren in braadkippenbedrijven drager is van breedspectrum β-lactamaseproducerende E. coli. Dit zijn E. coli-bacteriën die een enzym (β-lactamase) aanmaken dat hen resistent maakt tegen ß-lactam-antibiotica. De antibiotica worden gebruikt om de ernstige infecties te bestrijden die de E.coli-bacterie kan veroorzaken.

Hoewel deze E. coli bacteriën in de regel geen ziekte veroorzaken bij mensen, is deze bevinding toch belangrijk voor de volksgezondheid. Uit een simulatie bleek namelijk dat de E. coli-bacterie van een braadkuiken zijn β-lactamresistentie kan doorgeven aan een niet-resistente E. coli bacterie in menselijke darmen. De resistentie zou kunnen overgedragen worden wanneer iemand een breedspectrum-β-lactamaseproducerende bacterie zou opnemen via gecontamineerd voedsel.

Een Belg eet gemiddeld jaarlijks 23 kilogram gevogelte. Het is dan ook belangrijk dat het voorkomen van breedspectrum-β-lactamaseproducerende E. coli bacteriën bij braadkuikens -maar ook bij andere diersoorten- op de voet gevolgd wordt. Op die manier kunnen eventuele risico’s voor de volksgezondheid ook snel aan het licht komen.
Toenmalig minister van Volksgezondheid Onkelinx heeft het Belgische coördinatiecomité voor het antibioticabeleid (BAPCOC) recent gevraagd om aanbevelingen te doen en maatregelen voor te stellen om de ESBL-problematiek in zowel de humane als in de veterinaire sector aan te pakken. Het doctoraatsonderzoek van Annemieke Smet, dat gefinancierd werd door de afdeling Contractueel Onderzoek van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, heeft bijgedragen tot het in kaart brengen van deze problematiek.

Resistentie bij E. coli van mensen
Doctoranda Annemieke Smet onderzocht ook de E. coli-stammen van zieke mensen op resistentie tegen ß-lactam-antibiotica. Bij de onderzochte E. coli-bacteriën werden breedspectrum-β-lactamases gevonden. De vondst duidt op een alarmerende opkomst van breedspectrum-β-lactamaseproducerende E. coli. De resistentie neemt met andere woorden verder toe.

Overdracht van resistentie tussen bacteriën
Uit het onderzoek bleek verder dat de genen die verantwoordelijk zijn voor de ß-lactamresistentie gelegen zijn op zogenaamde plasmiden die kunnen uitgewisseld worden tussen bacteriën. Zo kunnen andere bacteriën die wel nog gevoelig zijn voor ß-lactam-antibiotica, resistent worden wanneer ze in contact komen met resistente bacteriën.

Over E. coli
Escherichia coli (E. coli) is een bacterie die meestal als onschuldige darmbewoner voorkomt bij mens en dier. Maar sommige van deze bacteriën kunnen ernstige infecties veroorzaken, gaande van darmaandoeningen tot bloedvergiftiging. Voor de behandeling van deze infecties worden vaak β-lactam-antibiotica gebruikt. Maar bacteriën kunnen resistentie opbouwen tegen antibiotica. De resistentie verspreidt zich verder door veelvuldig gebruik van antibiotica.

Resistentie tegenover β-lactam-antibiotica bij E. coli en andere darmbewoners wordt meestal veroorzaakt door enzymen (meer bepaald β-lactamases) die geproduceerd worden door de bacteriën. Deze enzymen vernietigen de antibiotica.
Bij bacteriën kunnen verschillende β-lactamases voorkomen die op verschillende β-lactam- antibiotica inwerken. De gevaarlijkste zijn de zogenaamde breedspectrum-β-lactamases omdat die de meeste β-lactam-antibiotica kunnen afbreken. Het gaat hier voornamelijk om de Lesbo’s of extended spectrum-β-lactamases en de AmpC-β-lactamases.

Food2Know
De vakgroep Pathologie, Bacteriologie en Pluimveeziekten maakt deel uit van het expertisecentrum Food2Know van de UGent. Food2Know groepeert onderzoekers van meer dan 30 laboratoria die verspreid zijn over 6 verschillende faculteiten van de UGent, over de Hogeschool Gent, de Hogeschool West-Vlaanderen en het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO). Het expertisecentrum verricht onderzoek over de volledige gezondheidsketen: van diervoeding over voeding tot de algemene gezondheid van mens en dier.

(Bron: UGent, 11/05/2010)