Op 21 juni is het IRAS rapport uitgebracht. Dit rapport beschrijft de relatie tussen de intensieve veehouderij en de gezondheid van omwonenden. Minister Schippers heeft de Tweede Kamer hierover geïnformeerd en laat weten dat zij de constateringen van het onderzoek uiterst serieus neemt en de conclusies van de onderzoekers onderschrijft. GGD Nederland mist echter concrete maatregelen op dit dossier. GGD Nederland dringt er op aan zo snel mogelijk te komen tot een heldere afstandsnorm. Hierdoor is de GGD beter in staat is te adviseren over gezondheidsrisico's aan burgers, gemeenten en de sector zelf.

De onderzoekers constateren dat wonen nabij intensieve veehouderij tot effecten op de luchtwegen kan leiden. De omwonenden zijn potentieel blootgesteld aan endotoxinen en micro-organismen. De niveaus zijn in de regel laag, maar er kunnen lokale situaties zijn dat het niveau voldoende hoog is om bij een deel van de omwonenden tot effecten op de luchtwegen te leiden. Bij omwonenden wordt minder astma geconstateerd, maar
astmapatiënten hebben wel meer last van luchtweginfecties als ze in de buurt van veehouderijbedrijven wonen. Astma komt wel vaker voor in de buurt van nertsenfokkerijen. Ook constateren de onderzoekers dat geitenbedrijven en pluimveebedrijven geassocieerd worden met meer longontsteking. GGD Nederland pleit er daarom voor om in te zetten op een drietal maatregelen.

1) Bevorderen afwaartse beweging, afstand bedrijven tot woonkernen vergroten.
In afwachting van verder onderzoek acht GGD Nederland het ook nu al van belang om maatregelen gericht op vermindering van de lokale blootstelling door te voeren. Deze maatregelen dienen zich te richten op het verplaatsen van bedrijven weg bij dorpskernen en kleine buurtgemeenschappen en op het beperken van de uitstoot van fijn stof en micro-organismen op veehouderijbedrijven, dat wil zeggen het versneld doorvoeren van de afwaartse beweging. GGD Nederland wijst hierbij ook op de gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeenten en veehouderijsector zelf. Tot op welke afstand dit zou moeten gebeuren is met de resultaten van het onderzoek niet eenduidig te zeggen. Zeker is wel dat dit een discussiepunt is, wat nadere uitwerking en onderzoek behoeft. De resultaten suggereren afhankelijk van de parameter een straal van ca. 250 - 1.000 meter waarbinnen verhoogde concentraties meetbaar zijn. Een duidelijk verband tussen afstand en gezondheidsrisico’s is echter niet uit de gegevens van dit onderzoek te herleiden. Er is grote behoeft bij burgers, gemeenten en de sector zelf aan heldere toetsingscriteria. GGD Nederland dringt er daarom op aan om op korte termijn met belanghebbende partijen een afstandsnorm te bepalen en niet langer te wachten tot nieuwe onderzoeksresultaten bekend zijn.

2) Ontwikkeling van een beoordelingskader en
gezondheidsadvies bij vergunningverlening
Minister Schippers onderschrijft dat er geen beoordelingskader is, op basis waarvan gezondheidsrisico’s exact kunnen worden beoordeeld. Als ook, welke maatregelen vervolgens genomen moeten worden om de uitstoot van micro-organismen en endotoxinen te beperken. Alsmede tot een oordeel te komen wat de minimale afstand moet zijn tussen veebedrijven en woongebieden in Nederland. Deze vragen worden meegenomen in het
onderzoek van de Gezondheidsraad dat over 6 maanden klaar zal zijn. GGD Nederland ondersteunt dit en vindt dat gezondheid bij de besluitvorming over beleids- en planontwikkeling voor intensieve veehouderij een duidelijke plaats moet krijgen en een verplichtend karakter moeten krijgen. De onderzoeksresultaten onderschrijven dit standpunt.

3) Nader onderzoek naar gezondheidseffecten
Daarnaast zijn de aanbevelingen gericht op het onderzoeken van complicaties bij mensen met astma of COPD die in de nabijheid wonen van veehouderijbedrijven belangrijk om gerichter preventieve maatregelen te kunnen nemen. GGD Nederland ondersteunt dit en zal de minister vragen om, net als bij het IRAS rapport, de GGD’en te betrekken bij de uitvoering van het onderzoek van de Gezondheidsraad.

(Bron: GGD Nederland, 23-6-'11)