Om de toenemende resistentie van bacteriën te voorkomen, wil de Gezondheidsraad het gebruik van bepaalde soorten antibiotica in de veeteelt tegengaan. Het gebruik van bepaalde antibiotica in de (pluim-)veehouderij moet per direct worden verboden. Ook het behandelen van gezonde dieren als er één ziek is, moet stoppen, zegt de Gezondheidsraad. Op de langere termijn moet het antibioticaverbod in de (pluim-)veehouderij nog verder worden uitgebreid, adviseert de Gezondheidsraad aan minister Schippers van Volksgezondheid in haar rapport ‘Antibiotica in de veeteelt en resistente bacteriën bij mensen’ (zie bijlage).

Sowieso zouden alle nieuwe antibiotica uitsluitend voor behandeling van infecties bij mensen gereserveerd moeten worden. Dat geldt ook voor de antibiotica die als laatste middel worden ingezet tegen ESBL-infecties bij mensen. Waar mogelijk moet dit op korte termijn gebeuren, zoals het niet toelaten van tigecycline voor veterinair gebruik, en het tegengaan van het gebruik van carbapenems. Ook moet er een alternatief komen voor middelen zoals colistine, die niet meteen verboden kunnen worden omdat dat grote problemen kan geven bij de behandeling van dieren.

De raad adviseert verder op langere termijn verschillende soorten antibiotica uit te sluiten voor preventief en groepsgewijs gebruik bij dieren. Die middelen zouden alleen bij uitzondering gebruikt mogen worden, bij individuele dieren, en bij een specifieke infectie die alleen met dit middel bestreden kan worden. De raad waarschuwt dat dit vraagt om strikte richtlijnen binnen de beroepsgroep, die ook gehandhaafd worden. Gebeurt dat niet, dan adviseert de raad over te gaan tot een algemeen verbod.

Resistente ziekenhuisbacterieën
Het grootschalige gebruik van antibiotica in de veehouderij wordt gezien als één van de oorzaken van de opkomst van resistente bacteriën. Voor artsen in ziekenhuizen wordt het steeds moeilijker om patiënten met een bacteriële infectie te behandelen omdat die niet meer reageren op antibiotica.

Wereldwijde epidemie ESBL
Vooral de ESBL-vormende bacteriën vormen een groot probleem. Het aantal ziekenhuispatiënten met deze bacterie is in de afgelopen jaren zeker vertienvoudigd, zegt de Gezondheidsraad. "Wereldwijd is er een epidemie gaande. ESBL producerende bacteriën vormen op dit moment een toenemende bedreiging voor de volksgezondheid. Dit geldt voor ziekenhuispatiënten, maar in onbekende mate ook voor verpleeghuispatiënten en zelfs voor de algemene bevolking."

Financiële gevolgen veehouders
De veehouderijsector heeft er begrip voor dat er maatregelen komen om het antibioticagebruik terug te dringen. LTO Nederland verwacht wel dat dit grote financiële gevolgen gaat hebben voor de sector. Zo zullen (pluim-)veehouders met oudere stallen flink moeten investeren om de hygiëne te verbeteren, en zo op een andere manier de verspreiding van bacteriën tegen te gaan.

Top drie resistente bacteriën
- Vancomycine-restistente enterococcen (VRE):
De problemen met deze ziekenhuisbacterie zijn beperkt; geen aanvullende maatregelen nodig
- Methicilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA):
Vooral mensen die werkzaam zijn binnen de dierhouderij lopen gevaar; verder geen aanvullende maatregelen nodig
- Extended Spectrum Beta-Lactamase (ESBL):
De ESBL-producerende bacteriën vormen een groot probleem. Besmette patiënten zijn moeilijk te behandelen. De Gezondheidsraad spreekt van een wereldwijde epidemie. De bacteriën worden overgedragen van dier op mens.

GGD Nederland
Gisteren stuurde GGD Nederland een advies naar de Tweede Kamer over de aanpak van bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica. Daarin werd onder meer geadviseerd om ziekenhuizen en andere zorginstellingen te verplichten om bij de overheid te melden als bacteriën worden aangetroffen die resistent zijn tegen antibiotica. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) sprak zich maandag al uit voor een meldplicht.

Ook moeten van GGD Nederland de hygiënemaatregelen in ziekenhuizen en andere zorginstellingen strikt worden nageleefd en moet er meer onderzoek komen naar wat de factoren die bijdragen aan de verspreiding van de bacteriën.