Het voorstel voor de Wet Natuur dient grondig te worden herzien. Alle Europese verplichtingen die in de Natuurbeschermingswet ontbraken zijn ook in het voorstel voor de nieuwe wet afwezig. Bovendien wordt zoveel bestuurlijke onduidelijkheid geintroduceerd dat ernstig aan de effectiviteit van de bescherming van de Europese biodiverisiteit moet worden getwijfeld. Dat stelt de Stichting Instituut Quatro, een organisatie die zich richt op het vergroten van de belangstelling bewustwording en kennis over Europese natuur- en milieuwetgeving.

De stichting heeft het voorstel voor de Wet Natuur van staatstsecretaris Bleker van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) geanalyseerd en meent dat het voorstel hetschreven moet worden, wil de wet kunnen voldoen aan de Europese verplichtingen. In de Natuurbeschermingswet ontbraken essentiele elementen uit de Vogel- en Habitatrichtlijn, en geldt volgens de stichting ook voor voorstel voor de Wet Natuur. De omzetting van de richtlijnen is onvolledig en er worden bevoegdheden toegekend aan de minister van EL&I die in strijd zijn met de richtlijnen. Dat betreft onder meer de vaststelling van instandhoudingsdoelstellingen, het ontwikkelen van nieuwe natuur en de begrenzing van de Natura 2000-gebieden. Bovendien wordt 'bindende' jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie terzijde geschoven.

In de Natuurbeschermingswet is op basis van het nee-tenzij-principe een vergunningplicht in het leven is geroepen met daarbij een fixatie op het bestaande gebruik. Dat staat volgens de stichting Instituut Quatro haaks op het uitgangspunt van de Europese richtlijnen. Het belangrijkste doel van de richtlijnen is om achteruitgang van de kwaliteit van habitattypen en habitats van soorten te voorkomen. Om te kunnen vaststellen of daarvan sprake is, moet de actuele toestand worden vergeleken met situatie van een 'nulmeting'. De actuele toestand moet worden bepaald met permanente monitoring in de gebieden. Als nulmeting fungeert de informatie van een standaardgegevensformulier. In het voorstel van de Wet Natuur wordt geen aandacht geschonken aan de permanente monitoring en aan het standaardgegevensformulier.

Wanneer er wel een nulmeting wordt gemaakt en een permanente monitoring plaatsvindt kunnen in principe alle activiteiten, handelingen en bestaand gebruik zonder bezwaar plaatsvinden. Mocht blijken dat er een oorzakelijk verband is met achteruitgang dan kunnen passende maatregelen worden genomen. Het Europese Hof van Justitie geeft in verschillende arresten aan dat in Natura 2000-gebieden geen sprake mag zijn van parallele wetgeving. In het wetsvoorstel van Bleker gebeurt dat wel, met name waar het gaat over de passende beoordeling en ontheffing van verboden. De bevoegdheden met betrekking tot deze verplichtingen worden niet alleen in de Wet Natuur geregeld, maar ook in vier andere wetten met andere bevoegde gezagen dan de colleges van Gedeputeerde Staten.

Stichting Instituut Quatro pleit er in het commentaar bij het voorstel voor de Wet Natuur voor om een enkelvoudig beoordelings- en besliskanaal onder verantwoordelijkheid van Gedeputeerde Staten te brengen. De planologie moet, zeker waar het Europese verplichtingen betreft, ondergeschikt zijn aan de bescherming van biodiversiteit en niet omgekeerd zoals de Commissie voor de m.e.r. suggereert. Als 'lex specialis' dient de Wet natuur een éénduidig juridisch kader de verschaffen. Het vastleggen van doelstellingen in andere wetten, ministeriële of provinciale visies danwel programma's zal leiden tot aantasting van rechtsbescherming en rechtszekerheid, niet alleen van de biodiversiteit, maar ook van de burger.

(Bron: Stichting Instituut Quatro, 28/11/11)