In 2004 werd een specifieke bacterie bij varkensboeren en hun familieleden ontdekt: de vee-MRSA, een type dat ongevoelig is voor een aantal antibiotica. Een vondst van arts-microbioloog Mireille Wulf en haar collega’s toen ze haar opleiding aan het Universitair Medisch Centrum St.-Radboud in Nijmegen afrondde. Bij een baby werd onverwacht MRSA aangetroffen en de ouders werden eveneens positief getest. Onlangs schreef Mireille Wulf een proefschrift, waarop zij in Nijmegen is gepromoveerd. Dagblad de Limburger publiceerde er over (zie bijlage).

„Zoiets zag je in die tijd (2204) nooit", vertelt Mireille Wolf in Dagblad de Limburger: "We hadden een attente ziekenhuishygiëniste, die riep: ‘Hé, hier is iets aan de hand’.” Opvallend: de ouders waren varkensboer. Er doken nog meer MRSA-gevallen op die aan de varkenshouderij werden gelinkt. Een groep varkensboeren in de buurt van Nijmegen werd getest. Grote verbazing: een kwart was MRSA-drager. Niet van de ‘gewone’ MRSA-bacterie, maar van een vervelend familielid. Juist, ja: de vee-MRSA. Mireille Wulf onderzocht of de bacterie bij dierenartsen en studenten diergeneeskunde voorkomt. Antwoord: ja, in percentage vergelijkbaar met Nederlanders die in een buitenlands ziekenhuis zijn geweest. Ze reisde naar een congres in Kopenhagen, over varkensgezondheid, en peuterde met wattenstaafjes vocht uit de neuzen van de bezoekers, dierenartsen uit de hele wereld. „Vee-MRSA bleek geen Nederlands probleem te zijn. Dierenartsen van Canada tot Thailand zijn drager. Je treft hem in alle veestapels van de wereld aan. Nogal zorgwekkend.”

Het is een bijzonder organisme, die vee-MRSA, en dat is-ie. Zo bijzonder dat het organisme aanvankelijk met standaardtesten in het lab niet altijd te achterhalen was. In de regio Eindhoven waart vee-MRSA rond die de laboranten met de gangbare sneltest in één op de vijf gevallen niet kunnen opsporen. „Het is een heel ander type dan we gewend waren. Door de intensieve veehouderij en het feit dat er in deze sector veel antibiotica gebruikt worden, ontstaat een grote kweekvijver voor resistentie. Op termijn kan deze MRSA een risico gaan vormen voor de gezondheid van mensen. Maar voorlopig is het probleem nog onder controle. Mireille Wulf: „Gelukkig is de bacterie niet zo virulent. In de regio Eindhoven met 800.000 inwoners werden in twee jaar dertig personen ziek. Niet zoveel. Hoe ziek? Van huiduitslag en steenpuisten tot sepsis, bloedvergiftiging”. Is het mogelijk dat deze ‘tamme’ vee-MRSA tot een virulent type zal muteren? „Kunnen we niet voorspellen. Dat zal de komende jaren blijken.”

In de discussie over megastallen stellen tegenstanders dat deze enorme veehouderijen ook risico’s voor de volksgezondheid oproepen. Zijn de risico’s van vee-MRSA om deze reden groter? Mireille Wulf: „In deze stallen worden veel dieren bij elkaar gezet, met alle risico’s voor ziekte-uitbraken van dien. Anderzijds kan veel aan infectiepreventie worden gedaan door bijvoorbeeld compartimentering van de hokken. Niet handig is echter om zowel kippen als varkens samen in een megastal te houden. Het gevaar is dat vogelgriep van kippen via varkens naar de mens overspringt. Langs deze weg kunnen mensen met een nieuw influenzavirus worden besmet. Dat gaat niet makkelijk, maar is wel mogelijk.” Om die reden heeft het RIVM al in 2008 - naar aanleiding van onderzoek bij megastallen - geconcludeerd, dat kippenstallen en varkenshouderijen minimaal één tot twee kilometer uit elkaar moeten staan. Bij het Nieuw Gemengd Bedrijf - dat zich wil vestigen in Landbouwontwikkelingsgebied Witveldweg nabij Grubbenvorst - staan de kippenstal met 1,3 miljoen kippen en de varkenshouderij met 35.000 varkens zo'n 750 meter uit elkaar...