Family Farmers wil in Overijssel vier mega varkensstallen bouwen. De buurt loopt te hoop, lokale politici draaien. Wat drijft die Brabantse onderneming?

„De consument is vrij om ander vlees te vragen, dat willen wij ook graag maken.” Leon Knoops, oprichter van Family Farmers, legt meteen de vinger op de zere plek. In het hol van de leeuw, een volgepakte zaal in Vroomshoop, toont de Brabantse ondernemer begrip voor de commotie over zijn plan om vier mega-stallen te bouwen in het Overijsselse veengebied. „Maar dit is een uitvloeisel van wat de markt vraagt.”

Terug op kantoor in Deurne legt Knoops het nog eens uit. „Als de consument bereid is meer te betalen voor zijn vlees, dan doen wij het graag anders. Maar wij moeten investeren om nieuwe technieken, als luchtwassers, rendabel te maken. Eén grote stal met luchtwassers is een enorme verbetering ten opzichte van de traditionele stallen met een paar honderd varkens en alleen een afvoerpijp. En grote stallen vergen minder transport dan meerdere kleintjes. Dat is aantrekkelijk voor ons, maar ook voor het milieu. Het dierenwelzijn gaat erop vooruit, de verrommeling van het landschap wordt aangepakt. Maar als je hebt besloten dat je bedrijfseconomische landbouw wilt, en dat hebben we in Nederland, dan gelden ook bedrijfseconomische wetten.”

Onbedoeld zwengelde Family Farmers – een samenwerkingsverband van varkensboeren – dit jaar de discussie over varkensflats aan. Een verkeerde naam, want de mega-stallen die het bedrijf wil bouwen in Overijssel gaan in de breedte, niet in de hoogte. Knoops en zijn compagnon Robert van Lierop kochten stukken grond in Twente en Salland, in zogeheten landbouwontwikkelingsgebieden (log’s), die zijn aangewezen voor de intensieve veehouderij. Ze willen er stallen bouwen voor 20.000 varkens. Inwoners van Vroomshoop en de buurtschap Marle (bij Hellendoorn) vormden actiegroepen om de lokale en provinciale politiek wakker te schudden.

„Ik kan me indenken dat die mensen in het geweer komen”, zegt Knoops. „Maar het blijft ’not in my backyard’. En de plaatselijke politiek gaat voor de massa, al is dat in strijd met de afspraken.”

Knoops verwijst naar de Reconstructiewet, waarin het platteland is verdeeld in drie zones: ’extensiveringsgebied’, waar natuur, water en wonen de voorkeur krijgen en de veehouderij geen toekomst heeft; ’verwevingsgebied’, waar diverse functies door elkaar heen lopen; en ’intensiveringsgebied’, waar intensieve veehouderij nog kan uitbreiden in de log’s.

„Die log’s zijn aangewezen door de landelijke en provinciale politiek, maar ze laten de invulling over aan de plaatselijke politici. Wij hebben ook bedrijven die weg moeten uit extensiveringsgebied. Als we niet in de log’s terecht kunnen, dan gaan we onze bedrijven in de verwevingsgebieden optimaliseren. Natuur en milieu zijn daar het slachtoffer van en daarom begrijp ik de opstelling van de milieubeweging niet. Zij frustreert de reconstructie, terwijl de natuur de grote winnaar is als het allemaal wordt uitgevoerd.”

Samenwerkende gezinsbedrijven
Family Farmers (FF) is een samenwerkingsverband van varkensboeren, die biggen fokken. Gezinsbedrijven met elk een paar honderd zeugen, vandaar de bedrijfsnaam. De deelnemers gebruiken allemaal hetzelfde voer, dezelfde werkmethode, dezelfde dierenarts en leveren aan dezelfde mesterijen. Eerst konden alle biggen nog terecht op de coöperatie Heydehoeve, maar het aanbod is inmiddels zo groot dat FF op zoek moet naar andere vleesvarkensbedrijven die willen meedoen. Een alternatief is het bouwen van megastallen voor tienduizenden varkens, waarin alle biggenboeren een aandeel nemen. Verkopen aan zomaar een bedrijf is geen optie; FF wil de hele keten van bevruchting van de zeug tot levering aan de slachterij in eigen beheer houden.

FF is drie jaar geleden opgericht door boer Leon Knoops en accountant Robert van Lierop. Inmiddels zijn de deelnemers gezamenlijk goed voor 7000 fokzeugen, die elk gemiddeld 27 biggen per jaar werpen. Over een jaar wil FF 10.000 zeugen en 250.000 vleesvarkens tellen.
(Bron: Trouw, 28-12-'07)