Vijfduizend mensen wonen er in Grubbenvorst. En binnenkort 1,3 miljoen kippen en 33.000 varkens. Maar het dorp verzet zich tegen de geplande megastallen.

Voor wie denkt dat het verzet zich beperkt tot een groepje querulanten: maak een rondje door het Noord-Limburgse kerkdorp Grubbenvorst en kijk naar de huizen. Je ziet dezelfde onheilspellende poster overal: twee kinderen op een schommel met gasmaskers op. ‘Fijn buitenspelen in Grubbenvorst!’ staat ernaast.

Als het aan het gemeentebestuur ligt, verschijnt aan de dorpsrand een veecomplex met meer kippen en varkens dan waar ook in Nederland. Een pluimveebedrijf met 1,3 miljoen kippen – er komen hennen en hanen in, er gaat kipfilet uit. En een megastal van twee verdiepingen met 33.000 vetgemeste vleesvarkens en jonge biggen. Daarnaast komt een installatie die het afval – mest, kadavers – omzet in energie voor de nabije paddenstoelenkweker en een broeikas.

Het Nieuw Gemengd Bedrijf, zo gaat het complex heten, staat symbool voor de trend in de Nederlandse veehouderij: het moet steeds groter wil je kunnen concurreren met Poolse varkensflats of kippenfabrieken in Brazilië. En net als op tientallen andere plekken waar plannen bestaan voor ‘megastallen’, is het protest van de buurt groot. Waarschijnlijk is het verzet nergens zo groot als in Grubbenvorst, ‘parel aan de Maas’.

Bij de carnavalsoptocht werd die parel, gelegen op een brancard, ten grave gedragen. De doodgravers zaten onder het roet, de gevreesde luchtvervuiling symboliserend.

De actiegroep Behoud de Parel – 25 actieve leden – heeft een plattegrondje waarop te zien is hoe de omgeving van Grubbenvorst de komende jaren wordt volgebouwd: uitbreiding van de groenten- en fruitveiling, een nieuw industrieterrein, kassen, een terrein voor de wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade van 2012. En nu dus ook een bio-industrieel complex. ‘Het gaat ons om het totaal’, zegt Toon van Gerven van Behoud de Parel. Rond het dorpje liggen uitgestrekte akkers met rozenstruiken, coniferen en later dit jaar asperges. Op een hoek bij de A73, nu nog een bietenveld, moet vanaf 2009 het kippendeel van het Nieuw Gemengd Bedrijf verrijzen: een gebouw van 120 bij 250 meter, 12 meter hoog. In totaal beslaat het bedrijf vermoedelijk een ruimte van 25 hectare, maar het merendeel blijft onbebouwd.

De actiegroep heeft maanden lang onderzoek verricht naar Het Nieuw Gemengd Bedrijf. Op tien A4’tjes zetten de tegenstanders hun bezwaren uiteen, van de teloorgang van de kleinere gezinsbedrijven tot de gevreesde ziekenhuisbacterie MRSA die zou kunnen ontstaan in een megastal. Het voornaamste bezwaar geldt het fijnstof dat van de kippenveren komt – vandaar die gasmaskers.

Volgens Trudy van Megen, die voor de ondernemers het plan van het Nieuw Gemengd Bedrijf uitwerkt, bestaan er technieken die het fijnstof voor 90 procent uit de lucht kunnen houden. ‘Maar ook als we van mindere technieken gebruikmaken, blijven we binnen de wettelijke norm.’ Zij benadrukt het milieuvriendelijke karakter van het initiatief. ‘Afval wordt weer als energiebron gebruikt. Het bedrijf met 6.000 varkens dat er nu staat, levert meer stank, ammoniak en fijnstof op dan het moderne bedrijf straks met 33.000 varkens. De dieren hebben ook meer ruimte.’

‘Tot op heden kunnen de meeste zorgen worden weggenomen’, zegt ook CDA-wethouder Leon Litjens van Horst aan de Maas, waar Grubbenvorst onder valt. ‘Met de suggestieve campagne gooien mensen het imago van hun eigen dorp in de Maas. Ik woon zelf straks dichter bij dat bedrijf dan menig Grubbenvorstenaar. Denk je dat ik mijn kinderen wil laten opgroeien in een gebied waar ze gasmaskers moeten dragen?’

‘Het ging me aanvankelijk niet om de dieren’, zegt Van Gerven, opgegroeid op een boerderij. ‘Maar nu ik me er in heb verdiept, eet ik geen kipfilet meer. Op één lopende band komen vijfduizend eieren uit. Er draaien veertig banden naast elkaar. Elk uur vallen er vierduizend kippen over de rand om te worden vergast. Dat is toch geen veebedrijf meer? Maar dan zeggen ze dat ik te romantisch ben.’

Volgende week stemt de gemeenteraad over de inrichting van het gebied. De tussenstand: elf voor (CDA/VVD), tien tegen (PvdA en SP).

(Bron: De Pers, Marcel van Engelen, 6-2-'08)