Bewoners in de Achterhoek en de Liemers zijn tegen stallen voor 6000 varkens of meer. Na Overijssel zal ook Gelderland een burgerinitiatief over megastallen verwerpen. Toch boeken de indieners succes: het beleid wordt strenger.

Ries Kock maakt zich geen illusies. Provinciale Staten van Gelderland verwerpen morgen het burgerinitiatief om megastallen bij elkaar te plaatsen op een bio-industrieterrein. „Ze kunnen alleen voor of tegen stemmen en ze zullen het laatste doen”, beseft de voorzitter van de Stichting Mooij Land, wat staat voor Montferland en Oude IJsselstreek. Toch is Kock hoopvol. „Er zullen diverse moties worden ingediend om alsnog tot een oplossing te komen.”

Stichting Mooij Land is ontstaan uit verzet van plattelandsbewoners in de Achterhoek en de Liemers tegen de bouw van stallen voor zesduizend varkens of meer in zogeheten landbouwontwikkelingsgebieden. Het burgerinitiatief lijkt een pleidooi voor agroparken, waar intensieve veehouderijen, voederbedrijven en een mestverwerker bij elkaar zitten. Niet reëel en ongewenst, oordeelden de gedeputeerden van Gelderland en de statenleden zullen zich daar morgen achter scharen.

Maar het is een misverstand dat de stichting megastallen wil verbannen naar een bedrijventerrein, legt Kock uit. „We willen ze in groepjes van tien of meer bij elkaar, op minimaal vijfhonderd meter van bestaande bebouwing, met een stankcirkel van zeker een kilometer en een goede verbinding, over veilige wegen met fietspaden erlangs. De provincie legt al beperkingen op: de kavelgrootte mag maximaal 1,5 hectare zijn en het moet gaan om gezinsbedrijven, dus er moet een woning bij. Dan blijft er ongeveer een hectare over voor een stal die plaats heeft voor zevenduizend varkens. Maar dat vinden wij nog veel te groot. Er wordt nogal gemakkelijk gedaan over het inpassen van zulke stallen in het landelijk gebied.”

Toch is Kock niet ontevreden over wat met het protest is bereikt. „We hebben met alle politieke partijen gepraat en gezocht naar oplossingen voor behoud van het landschap, veiligheid, gezondheid voor mens en dier en een goede schaderegeling voor mensen die zo’n stal in de buurt krijgen. Dat is makkelijker te regelen, wanneer je die bedrijven clustert in een gebied dat je specifiek daarvoor aanwijst, in plaats van 200 plekken alleen al in dit stukje van de Achterhoek die mogelijk geschikt zijn voor een megastal.”

Intussen is de Stichting ’Vroomshoop Geen Mesthoop?’ bij de provincie Overijssel in beroep gegaan tegen de afwijzing van het eerste burgerinitiatief. De boosheid is groot omdat Provinciale Staten deden alsof de discussie ging over het voorstel van de gedeputeerden – die de bedrijfsomvang niet willen vastleggen – en de indieners behandelden alsof het een gewone inspraakronde betrof. Maar ook Overijssel stelt inmiddels strengere voorwaarden aan megastallen, zo blijkt uit de nieuwe Omgevingsvisie die binnenkort in de staten wordt besproken. Daarin staat dat nieuwe bedrijven zich pas in een landbouwontwikkelingsgebied (log) mogen vestigen als een ander bedrijf is opgedoekt. Intussen hebben Zwolle en Deventer de bestemming van hun buitengebied zo ingericht dat intensieve veehouderij er geen ruimte krijgt. Om dat te bereiken wil de gemeente Twenterand de status van een log in Vroomshoop veranderen. Maar daar gaat de provincie over.

(Bron, Trouw, Herman Engbers)