De Nederlandse varkenssector blijft in zwaar weer verkeren. Een groot deel van de varkenshouders zou moeten stoppen, gezien het verlies dat gedraaid wordt. Ook de komende jaren zien er voor de varkenshouderij niet rooskleurig uit, zo blijkt uit bevindingen van NVM Agrarisch & Landelijk Vastgoed (A&LV). De komst van de veelbesproken megastallen kan een lichtpunt vormen, want dit brengt ook een aantal voordelen met zich mee.

Door een groot aantal factoren bevindt de Nederlandse varkenssector zich al een aantal jaren in een zwakke positie. De hoge voerkosten hebben de situatie het afgelopen jaar nog eens verslechterd. De wereldwijd hoge voedselprijzen en het feit dat er steeds meer maïs wordt gebruikt voor de productie van duurzame energie zetten de prijzen nog verder onder druk.

Daarnaast is de vermogenspositie van de varkensbedrijven erg zwak, is het rendement van de varkens erg laag tot gemiddeld en is de concurrentiepositie tegenover andere landen, zoals Duitsland, slecht.

Er staan in ons land veel varkensbedrijven te koop, terwijl er weinig verkocht worden. Het aantal te koop staande bedrijven steeg van twintig in 2006 naar 106 eind 2011, aan de hand van cijfers die bij NVM-makelaars bekend zijn. Tegenover het grote aantal te koop staande bedrijven staat een gering aantal dat wordt verkocht. In 2011 zijn tot dusver een klein aantal ondernemingen van de hand gedaan.

NVM A&LV verwacht dat in 2013 de grootste krimp van de varkensstapel zal plaatsvinden. In dat jaar krijgt de sector te maken met strengere wetgeving op het gebied van welzijn (Varkensbesluit) en milieu (Besluit huisvesting). Voor veel varkenshouders zijn de investeringen die hiermee gemoeid zijn, te hoog.

In het verleden bood de ‘ruimte-voor-ruimte’ regeling nog enig soelaas. Hierbij worden varkensbedrijven omgezet naar bouwkavels voor woningen. Nu zijn de mogelijkheden voor agrarische bedrijven door bezuinigingen en beperkt(er) beleid bij lokale en provinciale overheden een stuk minder. De terughoudendheid bij projectontwikkelaars speelt daarin ook een rol. Andere mogelijkheden voor herbestemming van vrijkomende agrarische bebouwing zijn beperkt. Veel regelingen zijn gestopt en procedures verlopen stroef.

“De resultaten over de laatste vijf jaar laten zien dat veel van deze bedrijven verlies lijden. De bedrijven zijn hoog gefinancierd. Een groot aantal van de varkenshouders zou moeten stoppen, gezien het verlies dat wordt gedraaid. Veel bedrijven stoppen al sinds de jaren ’80, maar dit kan niet altijd meer schuldenvrij. Ze draaien nog door, totdat het bedrijf verkocht is”, stelt Arjan van der Waaij, voorzitter NVM A&LV.

Volgens NVM A&LV zal het aantal bedrijven in vijf jaar mogelijk halveren. De komst van de veelbesproken megastallen zal ook een aantal voordelen meebrengen. Zo kunnen megastallen worden gecombineerd met meer bedrijven in de keten. Hierdoor verkleinen megastallen ook de kans op het uitbreken van varkenspest. Megastallen kunnen verder goedkoper en veel beter luchtbehandeling toepassen en zij kunnen gemakkelijker gecontroleerd worden.