Boerenvoorman Hans Huijbers ligt onder vuur en alweer zijn het de varkensboeren die boos zijn. Omdat Huijbers tijdens een bijeenkomst van het Brabants Agrarisch Jongeren Kontakt (BAJK) in het Eindhovense Philips Stadion heeft gezegd - of beter: gezegd zou hebben - dat hij geen euro zou investeren in een varkensbedrijf dat niet duurzaam is en bulk produceert. Een heldere uitspraak. Die niet vreemd klinkt uit de mond van Huijbers, die al jaren pleit voor een omslag in de intensieve veehouderij.

Op de website van Boerderij - die de gewraakte uitspraak citeerde - regende het reacties. En die logen er niet om. "Meneer Huijbers was toch een koeiboer? Dit is niet de eerste keer dat hij de varkenshouderij een klap in het gezicht geeft. Opdonderen met die klootzak", was er zo een.

Naar gelang ieders eigen belang kregen de woorden van Huijbers, zelf melkveehouder in Wintelre, een heel nieuwe betekenis. De voorman van de Zuidelijke Land- en Tuinbouwbond zou met zijn uitspraak impliciet hebben toegegeven dat de intensieve vee- (lees: varkens)houderij geen toekomst meer heeft en dat ook hij het mega zat is. Erg kort door de bocht, op z'n minst. Maar er waren ook positieve reacties. "Huijbers heeft gelijk. Alleen duurzaam produceren kan de varkenshouderij overeind houden."

Je zou denken dat Huijbers onderhand wel gewend is om kritiek over zich heen te krijgen. Zo liet hij zich alweer een tijdje geleden ontvallen dat dierenrechtenorganisatie Wakker Dier, aartsvijand van de bio-industrie, een betrouwbaardere partner is dan de overheid. Ook dat leverde hem een storm van verontwaardiging op. Maar hij slikte zijn woorden niet in. Hij legde keer op keer rustig uit wat hij bedoelde. Dat hij de dierenrechtenorganisatie oprecht dankbaar was dat ze haar pijlen tegenwoordig op de consument richt. En dat beide gezamenlijke belangen hebben: een einde aan de kiloknaller, meer dierenwelzijn en een eerlijker prijs voor de boer.
Maar de dikke huid van Huijbers is blijkbaar aan slijtage onderhevig. Dit keer schoot hij in de verdediging en voelde zich geroepen te schieten op de boodschapper. Hij had het over een 'stevige misser' van Boerderij. Zó had hij het niet gezegd en al helemaal niet bedoeld. Wat hij wel gezegd had, was: "Wil je als jonge boer 'gewoon blijven groeien' om gewoon tomaten, gewoon varken en gewoon aardappel te kunnen blijven produceren tegen een prijs waarvan je weet dat die niet op kan tegen de goedkopere landen, dan denk ik dat je een andere keuze moet maken."

De boodschap is in beide gevallen dezelfde: alleen boeren die bereid zijn anders te gaan boeren, te verduurzamen en waarde willen toevoegen hebben kans van slagen. Volgens de verslaggever zou Huijbers zijn betoog na afloop hebben verduidelijkt en de gewraakte uitspraak hebben gedaan.
De ZLTO ontkent dat. "Waar zijn jullie mee bezig", twitterde een pissige woordvoerder van de boerenorganisatie naar Boerderij. Die reactie zegt echter meer over de spagaat waarin de boerenbond zich heden ten dage bevindt dan over de kwaliteit van de verslaggeving van Boerderij. Het draagvlak voor de intensieve veehouderij brokkelt steeds verder af. Op het platteland zijn de verhoudingen tussen boer en buur gespannen. Maar blijkbaar mag niet hardop gezegd worden dat het nu echt anders moet. Kwestie van de kool en de geit sparen. Als ingezet moet worden op verduurzaming impliceert dat toch tegelijkertijd dat investeringen in bulk - in groter en meer, hetgeen jarenlang de trend was in de intensieve veehouderij - weggegooid geld zijn.

De felheid van de ZLTO is des te opmerkelijk omdat de betreffende bijeenkomst in het Philips Stadion als thema had 'Verdien je eigen toekomst'. Het ging dus over de pijnlijke keuzes waar jonge agrariërs voor staan of nog voor komen te staan. De druk om te veranderen neemt met de dag toe, zoals deze week nog maar eens bleek uit een rapport van het Landbouw Economisch Instituut (LEI) van de landbouwuniversiteit in Wageningen. Eén van de belangrijkste conclusies: 'Het achterblijvende verdienmodel is het grootste knelpunt in de sector. Het in ketenverband succesvol uitbouwen van nieuwe waardemodellen heeft de hoogste prioriteit.'

De vraag dringt zich op hoe vaak het nog gezegd, geconcludeerd en opnieuw onderzocht moet worden. Al in 2001 verscheen het rapport 'Toekomst van de veehouderij. Agenda voor een herontwerp van de sector'. Een commissie onder leiding van CDA-prominent Herman Wijffels concludeerde dat het roer drastisch om moest. Maar de sector bleef inzetten op schaalvergroting en zich veelal verzetten tegen verandering. Terwijl die niet altijd extra geld hoefden te kosten. Zo leverde stoppen met castratie van biggen uiteindelijk vlees op tegen lagere kosten.
"Wat mij betreft mag de lat zo hoog mogelijk: we veranderen onze stal elke drie jaar als het moet. Maar daar moet wel een eerlijke vergoeding tegenover staan", zei Huijbers vorig jaar in een interview met deze krant. Dat was het prettige aan Huijbers: hij zei waar hij voor stond. Draaide niet of nauwelijks om de hete brij heen. Het zou beter zijn als hij dat zou blijven doen. Want de kop in het zand steken, daar is de ZLTO en zeker ook de varkenshouderij niet mee gediend.

(Bron: Eindhovens Dagblad, Pascale Thewissen, 23-3-'12)